“De leeuwen bepalen hoe het groen eruit gaat zien”

Bij het leeuwenverblijf voerde De Enk Groen en Golf een ontwerp uit van landschapsarchitect Thijs de Zeeuw en architect Alexander Lefebvre. Frans Reulink, directeur van De Enk Groen en Golf, vertelt: “Op deze plek was eerst het algazellenverblijf, met een bergachtig landschap, tunnel en een waterval. Het meeste hebben we verwijderd, om een nieuw glooiend landschap en een nieuwe tunnel aan te leggen met een nieuwe waterval. De bestaande waterval is er nog, die stroomt langzaam langs een binnenwand van de nieuwe tunnel. De tunnel heeft een bovendak waar de leeuwen overheen kunnen lopen. Zo kunnen ze uitkijken over hun hele omgeving.”

Voor de leeuwen

“Er zijn bomen geplant, zoals een parasolboom, daarin zie je een stukje Afrikaanse savanne terug ”, zegt Reulink. “Het geheel is aangekleed met vaste planten en grassen en langs het water is oeverbeplanting aangelegd. Verder zijn er open delen met zand waar de dieren in kunnen rollen. De leeuwen kunnen klimmen en liggen op rotsen van spuitbeton. Sommige daarvan zijn verwarmd. Bij de beplanting is ervoor gezorgd dat de leeuwen keus hebben uit schaduwplekken en zonplekken op de rotsen.” Is al het groen wel bestand tegen de leeuwen? Reulink: “Ze mogen gerust in het groen gaan liggen rollen. Kort nadat ze voor het eerst buiten waren, lag één van de leeuwinnen al in het gras te kauwen aan de beplanting. Een mooi gezicht, want dit is precies gedrag wat ze met de beplanting willen stimuleren. Net als andere katachtigen eten leeuwen ook bepaalde grassen om bijvoorbeeld haarballen los te weken. Het verblijf is bedoeld voor leeuwen, niet voor planten. De leeuwen mogen bepalen hoe het groen eruit gaat zien.”

Lees ook: Levend beton verduurzaamt ARTIS-Aquarium

Hoofdaannemer

De Enk Groen en Golf was bij dit project de hoofdaannemer. “Bij de aanleg ging het niet alleen om de inrichting van het terrein, maar was er ook een bouwcomponent en een installatiecomponent. Toch is gekozen voor een groenbedrijf als hoofdaannemer, omdat voor ARTIS het landschap het belangrijkste deel van het ontwerp is. Voor het fysieke bouwen was Van Wijnen uit Hoofddorp onze onderaannemer, voor de installatie A. de Jong uit Schiedam.” Het nieuwe verblijf is gedeeltelijk gebouwd op de plek van het oude rangeerterrein. “In de ondergrond kwamen we daarvan nog elementen tegen, zoals oude stukken spoor. Leidingen en kabels liepen soms anders dan verwacht. Sommige dingen kan je opruimen, bij andere moet je het ontwerp aanpassen. Dat is bij groen meestal geen probleem, maar bij bouw heeft dat meer voeten in de aarde. In Amsterdam moet immers alles onderheid worden. Bij dit project was flexibiliteit daarom belangrijk. Met elkaar kwamen we zo tot een mooi eindresultaat.”

Oog in oog

Twee weken voor de opening werden de leeuwen van hun oude stek – het monumentale Kerbertterras – naar de nieuwe binnenverblijven gebracht om daar alvast te wennen. Stap voor stap verkenden ze alle delen van hun nieuwe verblijf. Daags voor de opening voor bezoekers zetten de leeuwen hun eerste stappen in het buitenverblijf. Reulink: “Het was spectaculair om ze rond te zien lopen in wat we samen aangelegd hebben. De leeuwen lijken het goed naar hun zin te hebben. Er zijn voor hen spannende plekken te ontdekken. Als bezoeker moet je soms even zoeken. Ineens sta je oog in oog met een leeuw, met alleen glas of gaas ertussen. Indrukwekkend.” Tussen het dak van de tunnel en het maaiveldniveau ligt een grote boomstam, waar de leeuwen op kunnen springen. Reulink: “Als je een leeuw ziet springen, daar word je als mens nederig van. Het nieuwe leeuwenverblijf heeft veel media-aandacht gekregen. Terecht, want het is een prachtige plek.”

Tekst: Nolanda Klunder